技术教育社区
www.teccses.org

西双版纳的植物与民族文化

封面

作者:裴盛基,许又凯著

页数:211页

出版社:上海科学技术出版社

出版日期:2020

ISBN:9787547850978

电子书格式:pdf/epub/txt

内容简介

本书从研究植物和人类相互关系的民族植物学角度切入, 通过对200余种西双版纳植物在与饮食文化、宗教文化、医药文化、工艺文化、景观文化等关系的深入研究, 系统介绍了人类利用植物的文化行为与实践过程, 以及与当地民族文化的关系。全书由总论和各论两部分组成。

作者简介

裴盛基,中国科学院昆明植物研究所研究员,中国植物学会民族植物学分会名誉理事长,云南省植物学会民族植物学专业委员会主任,英国伦敦林奈学会高级会员,印度民族植物学会高级会员,世界自然保护联盟(IUCN)保护区委员会委员。中国民族植物学学科开创者,主要研究领域:民族植物学、植物分类学、热带植物资源、药用植物与民族医药、生物多样性保护。曾任中国科学院云南热带植物研究所(现中国科学院西双版纳热带植物园)所长,中国科学院昆明植物研究所副所长;国际山地综合发展中心(ICIMOD)资源环境部主任兼生物多样性专家;国际民族生物学会(ISE)主席;世界自然基金会(WWF)高级技术顾问;曾兼任云南大学、西南林业大学、甘肃农业大学、清华大学教授,联合博士生导师等职。已发表学术论文200多篇,荣获民族植物学最高奖哈什伯杰奖、美国东西方协会杰出贡献奖,以及多项省部级科技成果奖。

许又凯,中国科学院西双版纳热带植物园研究员,博士生导师,云南省摄影家协会会员。长期从事民族植物学、植物资源和植物药物化学研究,主持和完成20多项研究项目。已发表70多篇研究论文,其中SCI 论文50多篇。“云南热带野生蔬菜资源研究”项目获云南省科技进步奖三等奖。合作编著《中国云南热带野生蔬菜》《热带植物引种驯化实践》等专著。合作撰写的《热带雨林漫游与民族森林文化趣谈》入选中国科协、国家新闻出版署、国家自然科学基金委、中国作家协会举办的第四届“全国优秀科普作品奖”三等奖,获“云南省优秀科普作品”,入选“科学家推介的20年来100部科普佳作”。编导、拍摄的科教片《走进雨林》获国家民族事务委员会、广播电影电视总局、文化部、文学艺术界联合会举办的第八届全国少数民族题材电视艺术“骏马奖”专题纪录片二等奖。

本书特色

了解西双版纳丰富植物和民族文化多样性的窗口
云南西双版纳是世界生物多样性最多的地区之一和少数民族聚居的地方,在这片生物与文化多样性互为一体的热带区域,植物与文化相互交融,形成了独特的民族生物文化景观。本书作者之一裴盛基教授是中国民族植物学的开创者,30年来,他带领一大批研究者对当地的植物与民族文化之间的关系做了深入系统的研究,并将多种研究成果应用于新农村建设实践中。还有,对西双版纳生物资源的保护、可持续利用和新资源开发,不但涉及自然科学、经济发展,更需要挖掘其背后的民生和文化内涵。目前已取得的成就和未来将要开展的工作,其科学研究的素材都在本书内有较系统的反映。

目录

前言

Foreword

第 1 篇 总 论

Part 1 General Discussion

第1章 导言/ 003

Chapter 1 Introduction

第2章 植物宝库孕育绿色文化/ 005

Chapter 2 Plant Treasure House Breeds Green Culture

第3章 西双版纳—植物多样性与文化多样性
的聚宝盆/ 009

Chapter 3 Xishuangbanna: A Cornucopia Land of Plants
and Cultural Diversity

3.1 植物与饮食文化/ 009

Section 3.1 Plants and Food Culture

3.2 植物与宗教文化/ 011

Section 3.2 Plants and Religious Culture

3.3 植物与医药文化/ 013

Section 3.3 Plants and Medical Culture

3.4 植物与工艺文化/ 015

Section 3.4 Plants and Technology Culture

3.5 植物与景观文化/ 017

Section 3.5 Plants and Landscape Culture

第4章 西双版纳的重要植物/ 019

Chapter 4 Important Plants in Xishuangbanna

4.1 西双版纳与影响世界的7种植物/ 019

Section 4.1 Xishuangbanna and Seven Plants that Influence the
World

4.2 为西双版纳经济发展做出重要贡献的5种植物/ 024

Section 4.2 Five Kinds of Plants Made Important Contribution to
Xishuangbanna’s Economy

4.3 对西双版纳生态与文化有重要影响的4种植物/ 026

Section 4.3 Four Plants Influencing Ecology and Culture of
Xishuangbanna

4.4 西双版纳的未来与植物/ 028

Section 4.4 The Future of Xishuangbanna and Plants

_x000c_
西双版纳的植物与民族文化

第 2 篇 各 论

Part 2 Monograph

第1章 植物与饮食文化/ 035

Chapter 1 Plants and Food Culture

羽叶金合欢 / 035

Acacia pennata (L.) Willd.

菠萝/ 036

Ananas comosus (L.) Merr.

酸苔菜/ 036

Ardisia solanacea Roxb.

树菠萝/ 037

Artocarpus heterophyllus Lam.

阳桃/ 038

Averrhoa carambola L.

木奶果/ 038

Baccaurea ramilfora L.

粉花羊蹄甲/ 039

Bauhinia variegata L. var. candida (Roxb.) Voigt.

普洱茶/ 040

Camellia sinensis L. var. assamica (J. W. Masters) Kitamura

小米辣/ 041

Capsicum annuum L. var. conoides (Mill.) Irish.

番木瓜/ 042

Carica papaya L.

刺栲/ 042

Castanopsis hystrix Hk. f. Thomson ex A.DC.

香糯竹/ 043

Cephalostachyum pergracile Munro

柠檬/ 044

Citrus limon (L.) Brum.f.

柚子/ 044

Citrus maxima (Burm.) Merr.

食用淡水藻/ 045

Cladophora spp. / Nostoc spp. /Spirogyra spp.

咖啡/ 046

Coffea arabica L.

芋头/ 046

Colocasia esculenta (L.) Schott.

滴水芋/ 047

Colocasia gigantean (Blume) Hook. f.

树头菜 / 048

Crataeva unilocularis Buchanan-Hamilton

版纳黄瓜 / 048

Cucumis sativus L. var . xishuangbannanesis Qi et Yuen

版纳甜龙竹 / 049

Dendrocalamus hamiltonii Nees et Arn. ex Munro

翅茎薯蓣 / 050

Dioscorea alata L.

水蕨菜 / 050

Diplaziium esculentum (Retz.) Sm.

大果人面子 / 051

Dracontomelon macrocarpum H. L. Li

羊奶果 / 052

Elaeagnus conferta Roxb.

刺芫荽 / 052

Eryngium foetidum L.

木瓜榕 / 053

Ficus auriculata Lour.

油瓜 / 054

Hodgsonia heteroclita (Roxb.) Hook. f. et Thomson

鱼腥草 / 054

Houttuynia cordata Thunb.

火龙果 / 055

Hylocereus undatus (Haw.) Britt. et Rose

刺芋 / 056

Lasia spinosa (L.) Thwait.

荔枝 / 057

Litchi chinensis Sonn.

澳洲坚果 / 058

Macadamia tetraphylla L. Johnson

芒果 / 058

Mangifera indica L.

木薯 / 059

Manihot esculenta Crantz

竹芋 / 060

Maranta arundinacea L.

薄荷 / 061

Mentha spicata L.

香籽含笑 / 061

Michelia hypolampra Dandy

香蕉 / 062

Musa nana Lour.

水芹 / 063

Oenanthe javanica (Bl.) DC

稻 / 064

Oryza sativa L.

连蕊藤 / 066

Parabaena sagittata Miers

西番莲 / 066

Passiflora edulis Sims

白苏 / 067

Perilla frutescens (L.) Britt.

麻根 / 068

Piper magen B.Q.Cheng ex C.L.Long & Jun Yang

苦笋 / 068

Pleioblastus amarus (Keng) Keng f.

水蓼 / 069

Polygonum hydropiper L.

番石榴 / 070

Psidium guajava L.

盐肤木 / 070

Rhus chinensis Mill.

甘蔗 / 071

Saccharum officinarum L.

甜菜 / 072

Sauropus androgynus (L.) Merr.

大花田菁 / 072

Sesbania grandiflora (L.) Pers.

旋花茄 / 073

Solanum spirale Roxburgh

槟榔青 / 074

Spondias pinnata (L.) Kurz

糯米香草 / 074

Strobilanthes tonkinensis Lindau

酸角 / 075

Tamarindus indica L.

密毛栝楼 / 075

Trichosanthes villosa Bl.

酸藤子 / 076

Urceola rosea (Hooker & Arnott) D. J. Middleton

大叶臭椒 / 077

Zanthoxylum myriacanthum Wall ex. Hook. f. var. pubescens
(Huang) Huang

滇刺枣 / 077

Ziziphus mauritiana Lam.

第2章 植物与宗教文化/ 079

Chapter 2 Plants and Religious Culture

缅茄 / 079

Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib

石栗 / 080

Aleurites moluccana (L.) Willd.

番荔枝 / 080

Annona squamosa L.

箭毒木 / 082

Antiaris toxicaria Lesch.

糖棕 / 083

Borassus flabellifer L.

紫铆 / 083

Butea monosperma (Lam.) Kuntze

苏木 / 084

Caesalpinia sappan L.

腊肠树 / 085

Cassia fistula L.

贝叶棕 / 086

Corypha umbraculifera L.

文殊兰 / 087

Crinum asiaticum L. var. sinicum (Roxb.ex Herb.) Baker

羯布罗香 / 088

Dipterocarpus turbinatus Gaertn. F.

高山榕 / 089

Ficus altissima Bl.

聚果榕 / 090

Ficus racemosa L.

菩提树 / 090

Ficus religiosa L.

绿黄葛榕 / 092

Ficus virens Aiton

大叶藤黄 / 093

Garcinia xanthochymus Hook. f. ex T. Anders.

云南石梓 / 093

Gmelina arborea Roxb.

西南猫尾木 / 094

Markhamia stipulata (Wall.) Seem.

铁力木 / 095

Mesua ferrea L.

白缅桂花 / 096

Michelia alba DC.

地涌金莲 / 097

Musella lasiocarpa (Franchet) C. Y. Wu ex H. W. Li

睡莲 / 097

Nymphaea rubra Roxb. ex Andrews

千张纸 / 098

Oroxylum indicum (L.) Kurz

鸡蛋花 / 099

Plumeria obtusa L.

黑甘蔗 / 100

Saccharum officinarum L. cv. barberi Jesw.

无忧花 / 100

Saraca asoca (Roxb.) W.J.de Wilde

鹊肾树 / 101

Streblus asper Lour.

蒲桃 / 102

Syzygium malaccense (L.) Merr. et Perry

假多瓣蒲桃 / 102

Syzygium polypetaloideum Merr. et Perry

柚木 / 103

Tectona grandis L. f.

西双版纳的植物与民族文化

第3章 植物与医药文化/ 105

Chapter 3 Plants and Medicine Culture

儿茶 / 105

Acacia catechu (L. f.) Willd.

勐腊毛麝香 / 106

Adenosma buchneroides Bonati

芦荟 / 106

Aloe vera (L.) N. L. Burman

灯台树 / 107

Alstonia scholaris (L.) R. Br.

毛车藤 / 108

Amalocalyx microlobus Pierre

九翅砂仁 / 109

Amomum maximum Roxb.

砂仁 / 110

Amomum villosum Lour.

穿心莲 / 111

Andrographis paniculata (Burm. F.) Nees

云南沉香 / 111

Aquilaria yunnanensis S. C. Huang

槟榔 / 112

Areca catechu L.

竹叶兰 / 113

Arundina graminifolia (D. Don) Hochr.

倒心叶盾翅藤 / 114

Aspidopterys obcordata Hemsl.

皱皮木瓜 / 114

Chaenomeles speciosa (Sweet) Nakai

金鸡纳 / 115

Cinchona calisaya Wedd.

浆果楝 / 116

Cipadessa baccifera (Roth.) Miq.

肾茶 / 117

Clerodendranthus spicatus (Thunb.) C. Y. Wu ex H. W. Li

红瓜 / 117

Coccinia grandis (L.) Voigt

水生薏苡 / 118

Coix aquatica Roxb.

薏苡 / 118

Coix lachrymal-jobi L. var. ma-yuan (Roman) Stapf.

姜黄 / 119

Curcuma longa L.

香茅 / 120

Cymbopogon citratus (DC.) Stapf

铁皮石斛 / 120

Dendrobium catenatum Lindley

龙血树 / 121

Dracaena cambodiana Pierre ex Gagnep.

南山藤 / 123

Dregea volubilis (L. f.) Benth. ex Hook. f.

刺五加 / 124

Eleutherococcus setosus (H. L. Li) Y. R. Ling

水香薷 / 125

Elsholtzia kachinensis Prain

白香薷 / 125

Elsholtzia rugulosa Hemsl.

榼藤子 / 126

Entada phaseoloides (L.) Merr.

藤黄连 / 127

Fibraurea recisa Pierre

嘉兰 / 127

Gloriosa superba L.

广东匙羹藤 / 128

Gymnema inodorum (Lour.) Decne.

绞股蓝 / 128

Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino

千年健 / 129

Homalomena occulta (Lour.) Schott

泰国大风子 / 130

Hydnocarpus anthelminthicus Pierre

黑叶驳骨草 / 131

Justicia gendarussa N. L. Burman

山鸡椒 / 131

Litsea cubeba (Lour.) Pers.

铜锤玉带草 / 132

Lobelia nummularia Lam.

通光散 / 132

Marsdenia tenacissima (Roxb.) Moon

云南美登木 / 133

Maytenus hookeri Loes.

三桠苦 / 134

Melicope pteleifolia (Champion ex Bentham) T. G. Hartley

大叶木鳖子 / 134

Momordica macrophylla Gage

辣木 / 135

Moringa oleifera Lam.

重楼 / 136

Paris polyphylla Smith var. yunnanensis (Franch.) Hand.-Mazz.

余甘子 / 136

Phyllanthus emblica L.

芦子 / 137

Piper betle L.

假蒟 / 138

Piper sarmentosum Roxb.

使君子 / 138

Combretum indicum (L.) Defilipps (Quisqualis indica L.)

萝芙木 / 139

Rauvolfia verticillata (Lour.) Baill.

龙葵 / 139

Solanum nigrum L.

水茄 / 140

Solanum torvum Sw.

野茄 / 141

Solanum undatum Lamarck

鸡血藤 / 141

Spatholobus suberectus Dunn

须药藤 / 142

Stelmacrypton khasianum (Kurz) Baillon

地不容 / 142

Stephania epigaea H. S. Lo

马钱子 / 143

Strychnos nux-vomica L.

三叶蔓荆 / 144

Vitex trifolia L.

紫色姜 / 145

Zingeher cassumunar Roxb.

第4章 植物与工艺文化/ 146

Chapter 4 Plants and Technology Culture

西南桦木 / 146

Betula alnoides Buch.-Ham. ex D. Don

红木 / 147

Bixa orellana L.

木棉 / 147

Bombax ceiba L.

构树 / 148

Broussonetia papyrifera (L.) L’Heritier ex Ventenat

密蒙花 / 149

Buddleja officinalis Maxim.

木豆 / 150

Cajanus cajan (L.) Huth

云南省藤 / 150

Calamus acanthospathus Griffith

版纳省藤 / 151

Calamus nambariensis Becc.

大麻 / 152

Cannabis sativa L.

黄樟 / 153

Cinnamomum parthenoxylon (Jack) Meisner

黑黄檀 / 153

Dalbergia cultrate Graham ex Bentham

海南黄花梨 / 154

Dalbergia odorifera T. Chen

小叶龙竹 / 155

Dendrocalamus barbatus Hsueh et D. Z. Li

黄竹 / 156

Dendrocalamus membranaceus Munro

巨龙竹 / 157

Dendrocalamus sinicus Chia et J. L. Sun

海岛棉 / 157

Gossypium barbdense L.

三叶橡胶 / 158

Hevea brasiliensis (Willd. ex A. Juss.) Muell. Arg.

白茅 / 160

Imperata cylindrical (L.) Beauv.

野青 / 161

Indigofera suffruticosa Mill.

膏桐 / 162

Jatropha curcas L.

山白兰 / 162

Michelia baillonii (Pierre) Finet & Gagnepain

蕉麻 / 163

Musa textilis Née

团花 / 164

Neolamarckia cadamba (Roxb.) Bosser

烟草 / 165

Nicotiana tabacum L.

轻木 / 166

Ochroma lagopus Sw.

山菠萝 / 167

Pandanus furophyllus Hance

望天树 / 168

Parashorea chinensis Wang Hsie

苳叶 / 168

Phrynium rheedei Suresh & Nicolson

高地钩叶藤 / 169

Plectocomia himalayana Griff.

星油藤 / 170

Plukenetia volubilis L.

绒毛番龙眼 / 171

Pometia pinnata J. R. et G. Frost

印度紫檀 / 172

Pterocarpus indicus Willd.

大果紫檀 / 172

Pterocarpus macrocarpus Kurz

毛瓣无患子 / 173

Sapindus rarak DC.

红木荷 / 174

Schima wallichii DC. Choisy

沙罗箪竹 / 175

Schizostachyum funghomii McClure

铁刀木 / 175

Senna siamea (Lamarck) H. S.

榛叶黄花稔 / 176

Sida subcordata Span.

板蓝 / 177

Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze

粽叶芦 / 178

Thysanolaena latifolia (Roxburgh ex Hornemann) Honda

. ..

西双版纳的植物与民族文化

红椿 / 178

Toona ciliata Roem.

山黄麻 / 179

Trema tomentosa (Roxb.) Hara

第5章 植物与景观文化/ 181

Chapter 5 Plants and Landscape Culture

海红豆 / 181

Adenanthera microsperma Teijsm. et Binn.

叶子花 / 182

Bougainvillea spectabilis Willd.

依兰 / 183

Cananga odorata (Lamk.) Hook. f. et Thoms.

董棕 / 183

Caryota obtusa Griffith

花旗木 / 184

Cassia bakeriana Craib

粉花山扁豆 / 184

Cassia javanica nodosa (Buch.-Ham. ex Roxb.) K. Larsen & S. S.
Larsen

美丽异木棉 / 185

Ceiba speciosa (A.St.-Hil.) Ravenna

椰子 / 185

Cocos nucifera L.

紫花曼陀罗 / 186

Datura stramonium L.

凤凰木 / 187

Delonix regia (Boj.) Raf.

鼓槌石斛 / 188

Dendrobium chrysotoxum Lindl.

五桠果 / 189

Dillenia indica L.

假连翘 / 189

Duranta erecta L.

油棕 / 190

Elaeis guineensis Jacq.

金刚纂 / 191

Euphorbia neriifolia L.

厚皮榕 / 191

Ficus callosa Willd.

黄姜花 / 192

Hedychium flavum Roxb.

木芙蓉 / 192

Hibiscus mutabilis L.

大花紫薇 / 193

Lagerstroemia speciosa (L.) Pers.

大蒲葵 / 194

Livistona saribus (Lour.) Merr. ex A. Chev.

火烧花 / 194

Mayodendron igneum (Kurz.) Kurz.

黄兰花 / 195

Michelia champaca L.

老鸭烟筒花 / 196

Millingtonia hortensis L. f.

夜花 / 197

Nyctanthes arbortristis L.

香露蔸 / 197

Pandanus amaryllifolius Roxb.

王棕 / 198

Roystonea regia (Kunth.) O. F. Cook

雨树 / 198

Samanea saman (Jacq.) Merr.

火焰树 / 199

Spathodea campanulata Beauv.

桃花心木 / 200

Swietenia mahagoni (L.) Jacq.

风铃木 / 200

Tabebuia rosea (Bertol.) DC.

王莲 / 201

Victoria amazonica (Poepp.) Sowerby

参考文献 / 203

植物学名索引 / 205

植物中文名索引 / 209

下载地址

立即下载

(解压密码:www.teccses.org)

Article Title:《西双版纳的植物与民族文化》
Article link:https://www.teccses.org/1246474.html